Cermen dil ailesine ait bir dil olan Flemenkçe özellikle Hollanda ve Belçika’nın Flandre bölgesinde konuşulmaktadır. Ayrıca, Aruba, Bonaire, Curaçao ve Surinam gibi ülkelerde de resmi dillerden biridir.
Dolayısıyla Flemenkçe öğrenmek, sadece Hollanda’da değil diğer birçok ülkede de size yardımcı olacaktır. uTalk uygulaması, “Yolculuk” ve “Sosyal İfadeler”in de içerisinde yer aldığı 60 farklı konu başlığıyla yaklaşık 2,500 faydalı kelime ve ifadeyle başlamanızı sağlayacaktır. Aynı zamanda uygulamada bulunan tüm kelimeler yerli konuşmacılar tarafından kaydedildiğinden size kelimelerin doğru telaffuzlarını öğrenme olanağını da verecektir.
Fakat Flemenkçede zaten temel bilgilere sahipseniz ve bir sonraki seviyeye geçmek istiyorsanız, buna birkaç fiil öğrenerek başlamalısınız. Bu yazıda, Hollandacada en çok kullanılan 20 fiili ve bu fillerin şimdiki, geçmiş ve gelecek zamanlarda nasıl çekimlendiğini öğreneceksiniz.
Flemenkçe mi Hollandaca mı?
Flemenkçe ve Hollandaca farklı diller mi diye bir şüpheye düştüyseniz, yazımıza bu açıklamayı yaparak başlamakta fayda var. Her ne kadar Flemenkçe, Hollandaca ile aynı dili temsil etse de aralarında teknik bazı farklılıklar bulunmaktadır.
Flemenkçe (Flemenkçe: “Nederlands”) terimi, Belçika’da konuşulan ve genellikle Flandre bölgesinde yaygın olan Hollandaca dilini ifade eder. Hollandaca ise, özellikle Hollanda’da konuşulan Flemenkçeyi tanımlar.
Ancak pratikte, her iki terim de aynı dili yani Nederland dilini fade eder. Bazı kaynaklar, Hollandaca terimini yalnızca Hollanda’da konuşulan dil için kullanırken, Flemenkçeyi Belçika’daki dil için kullanır. Yine de, dilbilgisel ve kültürel anlamda çok büyük bir fark yoktur, çünkü her ikisi de aynı temel dili paylaşır.
Bu konuda anlaştığımıza göre 20 Flemenkçe yani Hollandaca fiili birlikte öğrenmeye başlayabiliriz.
Hollandaca fiil çekimi
Flemenkçe, İngilizce gibi Cermen dil ailesine aittir, bu nedenle bu yazıda gördüğünüz fiiller ile İngilizcede yer alan fiiller arasında bazı benzerlikler fark edebilirsiniz.
Bu yazıda, Flemenkçede en yaygın olarak kullanılan 20 fiil Wiktionary kelime listesinden alınmıştır. Biz ise sizin için bu kelimeleri şimdiki, geçmiş ve gelecek zamanlarda çekimledik ve fiillerin kullanımına yardımcı olabilecek bazı notlar ve ifadeler ekledik.
Hazırsanız ilk önce Hollandacada yer alan kişi zamirlerini öğrenerek başlayalım.
Hollandaca Kişi Zamirleri
| Flemenkçe | İngilizce | Türkçe |
| ik | I | ben |
| jij | you | sen |
| hij | he | o |
| zij | she | o |
| het | it | o |
| wij | we | biz |
| jullie | you (çoğul) | siz |
| zij | they | onlar |
Sizin de fark ettiğiniz üzere, İngilizcede olduğu gibi Hollandacada da üçüncü tekil şahıs kız/erkek/obje veya hayvan olarak üç farklı zamirle belirtilir ve filler bu üç zamir için aynı şekilde çekimlenir. Bir başka dikkat edilmesi gereken nokta ise listede üçüncü tekil şahıslardan biriyle üçüncü çoğul şahsın aynı kelimeyle (zij) ifade edilmesidir.
Dolayısıyla aşağıda yer alan tablolarda “zij” zamiri “onlar”, “hij” zamirini ise “o” şahıs zamirini temsil etmektedir.
1. Zijn – Olmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | ben | Was | zal zijn / wezen |
| Jij (sen) | bent | was | zult zijn / wezen |
| Hij (o) | is | was | zal zijn / wezen |
| Wij (biz) | zjin | waren | zullen zijn / wezen |
| Jullie (siz) | zjin | waren | zullen zijn / wezen |
| Zij (onlar) | zjin | waren | zullen zijn / wezen |
Not: “Zijn” fiili, bazı fiillerle birlikte geçmiş zaman oluştururken yardımcı fiil olarak kullanılır. Bu fiiller genellikle hareket ya da değişim ifade eden fiillerdir.
- Ik ben gegaan. Gittim. Burada “gaan” (gitmek) fiili, “zijn” fiili ile geçmiş zaman olarak kullanılmıştır.
- Hij is gevallen. Düştü. Bu cümlede “vallen” (düşmek) fiili, “zijn” fiili ile geçmiş zaman olarak kullanılmıştır.
2. Hebben – sahip olmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | heb | had | zal hebben |
| Jij (sen) | hebt | had | zult hebben |
| Hij (o) | heeft | had | zal hebben |
| Wij (biz) | hebben | hadden | zullen hebben |
| Jullie (siz) | hebben | hadden | zullen hebben |
| Zij (onlar) | hebben | hadden | zullen hebben |
Küçük bir not: Eğer Belçika’daysanız, “graag hebben” ifadesini duyabilirsiniz, bu da “birini beğenmek” anlamına gelir. Bu kelimeyi bilmekte de yarar var diye düşünüyoruz. 😉
‘Zjin’ kelimesinde olduğu gibi, “hebben” fiili de Flemenkçede yardımcı fiil olarak kullanılabilir. Bu kullanım, İngilizcedeki ‘I did it’ (Bunu yaptım) ve ‘I have done it’ (Bunu yapmıştım) örnekleriyle benzerlik gösterir.
- Ik heb gegeten. Yemek yedim. Bu ifadede “eten” (yemek yemek) fiili, “hebben” ile geçmiş zaman yapılmıştır.
- Ik heb een boek gelezen. Bir kitap okudum. Burada “leiden” (okumak) fiili, “hebben” ile geçmiş zaman yapılmıştır.
3. Weten – bilmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | weet | wist | zal weten |
| Jij (sen) | weet | wist | zult weten |
| Hij (o) | weet | wist | zal weten |
| Wij (biz) | weten | wisten | zullen weten |
| Jullie (siz) | weten | wisten | zullen weten |
| Zij (onlar) | weten | wisten | zullen weten |
🚨Dikkat! Flemenkçede “weten” ve “kennen” fiilleri, “bilmek” anlamına gelir, ancak kullanım alanları farklıdır. “Weten” fiili bir şeyi/bir gerçeği bilmek anlamında kullanılır.
- Ik weet de antwoorden. Cevapları biliyorum.
- Hij weet dat hij moet studeren. O, çalışması gerektiğini biliyor.
“Kennen” fiili ise birini veya bir şeyi/bir yeri tanımak anlamında kullanılır.
- Ik ken haar goed. Onu iyi tanıyorum/biliyorum.
- Ken jij Amsterdam? Amsterdam’ı biliyor musun?
4. Kunnen – yapabilmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | kan | kon | zal kunnen |
| Jij (sen) | kunt | kon | zult kunnen |
| Hij (o) | kan | kon | zal kunnen |
| Wij (biz) | kunnen | konden | zullen kunnen |
| Jullie (siz) | kunnen | konden | zullen kunnen |
| Zij (onlar) | kunnen | konden | zullen kunnen |
Eğer “kunnen” fiilini başka bir fiil ile kullanıyorsanız ikinci fiil daima yalın hâlde olmalıdır.
- Ik kan rennen. Koşabilirim.
- Zij kan zwemmen. O koşabilir.
5. Moeten – gerekmek/zorunda olmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | moet | moest | zal moeten |
| Jij (sen) | moet | moest | zult moeten |
| Hij (o) | moet | moest | zal moeten |
| Wij (biz) | moeten | moesten | zullen moeten |
| Jullie (siz) | moeten | moesten | zullen moeten |
| Zij (onlar) | moeten | moesten | zullen moeten |
“Moeten” fiili de “kunnen” gibi, başka bir fiil ile kullanıldığında o fiil yalın hâlde kullanılmalıdır. Bu yapıyı kullanırken, ikinci fiil “moeten” fiilinin hemen ardından gelir ve yalın hâlde olur.
- Ik moet eten. Yemeliyim.
- Jij moet werken. Çalışmalısın.
6. Doen – yapmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | doe | deed | zal doen |
| Jij (sen) | doet | deed | zult doen |
| Hij (o) | doet | deed | zal doen |
| Wij (biz) | doen | deden | zullen doen |
| Jullie (siz) | doen | deden | zullen doen |
| Zij (onlar) | doen | deden | zullen doen |
Not: Flemenkçedeki “doen alsof” ifadesi, Türkçede “mış gibi yapmak” veya İngilizcedeki “pretend (taklit etmek)” anlamına gelir.
- Hij doet alsof hij ziek is. O, hasta gibi davranıyor.
7. Gaan – gitmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | ga | ging | zal gaan |
| Jij (sen) | gaat | ging | zult gaan |
| Hij (o) | gaat | ging | zal gaan |
| Wij (biz) | gaan | gingen | zullen gaan |
| Jullie (siz) | gaan | gingen | zullen gaan |
| Zij (onlar) | gaan | gingen | zullen gaan |
Flemenkçede “gaan” fiili, diğer fiillerle birlikte gelecekte bir şey yapmayı ifade etmek için kullanılır. İngilizcedeki “I am going to…” (yapacağım) yapısına benzer şekilde, Flemenkçede de bu kullanım gayriresmî olmasına rağmen, yaygın kullanılan geleceğe yönelik ifade biçimidir. Daha resmî bir kullanım için “zullen” fiili tercih edilir.
- Ik ga morgen zwemmen. Yarın yüzmeye gideceğim.
- Ik zal morgen zwemmen. Yarın yüzmeye gideceğim.
8. Komen – gelmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | kom | kwam | zal komen |
| Jij (sen) | komt | kwam | zult komen |
| Hij (o) | komt | kwam | zal komen |
| Wij (biz) | komen | kwamen | zullen komen |
| Jullie (siz) | komen | kwamen | zullen komen |
| Zij (onlar) | komen | kwamen | zullen komen |
Not: Flemenkçedeki “komen” fiili, sadece “gelmek” anlamına gelmez; aynı zamanda “meydana gelmek” veya “bir şeyin nedeni olmak” anlamlarında da kullanılabilir.
9. Zullen – should (-meli/-malı)
Flemenkçedeki “zullen” fiilinin Türkçede tam bir karşılığı yoktur. İngilizcedeki “shall”, “should” veya bazen “will” anlamlarını taşıyabilir. Genellikle geleceği ifade etmek, bir öneride bulunmak veya bir sorumluluk belirtmek için kullanılır. Anlamı, cümlenin bağlamına göre değişir.
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | zal | zou | zal zullen |
| Jij (sen) | zult/zal | zou | zult zullen |
| Hij (o) | zal | zou | zal zullen |
| Wij (biz) | zullen | zouden | zullen zullen |
| Jullie (siz) | zullen | zouden | zullen zullen |
| Zij (onlar) | zullen | zouden | zullen zullen |
“Zullen” fiili, bir fiilin geniş zaman formunu oluşturmak için mastar ile birlikte kullanılır. Geniş zamanda tabloda gösterildiği gibi, “sen” için iki farklı çekim formu bulunur: “jij zult” ve “jij zal”. Bu iki form arasında anlam farkı yoktur ve her ikisi de Flemenkçe konuşanlar tarafından anlaşılır.
10. Denken – düşünmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | denk | dacht | zal denken |
| Jij (sen) | denkt | dacht | zult denken |
| Hij (o) | denkt | dacht | zal denken |
| Wij (biz) | denken | dachten | zullen denken |
| Jullie (siz) | denken | dachten | zullen denken |
| Zij (onlar) | denken | dachten | zullen denken |
🚨Dikkat: Eğer “düşünmek” fiilini “bir şeyi düşünmek” veya “bir şey hakkında düşünmek” anlamında kullanmak istiyorsanız, düşündüğünüz nesneden önce “aan” edatını eklemelisiniz.
- Ik denk aan mijn vakantie. Tatilim hakkında düşünüyorum.
- Hij denkt aan zijn familie. O, ailesini düşünüyor.
11. Zien – görmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | zie | zag | zal zien |
| Jij (sen) | ziet | zag | zult zien |
| Hij (o) | ziet | zag | zal zien |
| Wij (biz) | zien | zagen | zullen zien |
| Jullie (siz) | zien | zagen | zullen zien |
| Zij (onlar) | zien | zagen | zullen zien |
Romantik bir not: Belçika Flemenkçesinde “graag zien”, birini sevmek veya aşkla bağlanmak anlamında kullanılır. Birine “Seni seviyorum” demek isterseniz, “Ik zie u graag” cümlesini kullanmalısınız. Nasıl telaffuz edildiğini öğrenmek için uTalk uygulamasına göz atmanızı öneririz. 😉❤️
12. Laten – bırakmak/izin vermek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | laat | liet | zal laten |
| Jij (sen) | laat | liet | zult laten |
| Hij (o) | laat | liet | zal laten |
| Wij (biz) | laten | lieten | zullen laten |
| Jullie (siz) | laten | lieten | zullen laten |
| Zij (onlar) | laten | lieten | zullen laten |
- Ik laat dit boek hier. Bu kitabı burada bırakıyorum.
- Laat me gaan. Gitmeme izin ver.
Not: Surinam’da, “laten” fiili aynı zamanda birini terk etmek, yani romantik bir ilişkiyi bitirmek anlamında da kullanılır.
13. Worden – olmak/bir şey haline gelmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | word | werd | zal worden |
| Jij (sen) | wordt | werd | zult worden |
| Hij (o) | wordt | werd | zal worden |
| Wij (biz) | worden | werden | zullen worden |
| Jullie (siz) | worden | werden | zullen worden |
| Zij (onlar) | worden | werden | zullen worden |
- Het wordt warm. Hava ısınıyor.
- Wij worden vrienden. Biz arkadaş olacağız.
“Worden” fiili Flemenkçede yalnızca “olmak/bir şey haline gelmek anlamına gelmez, aynı zamanda pasif cümle yapıları oluşturmak için de kullanılır.
- Het boek wordt gelezen. Kitap okunuyor.
- De deur wordt gesloten. Kapı kapanıyor.
14. Leven – yaşamak/canlı olmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | leef | leefde | zal leven |
| Jij (sen) | leeft | leefde | zult leven |
| Hij (o) | leeft | leefde | zal leven |
| Wij (biz) | leven | leefden | zullen leven |
| Jullie (siz) | leven | leefden | zullen leven |
| Zij (onlar) | leven | leefden | zullen leven |
- Hij leeft in Parijs. O, Paris’te yaşıyor.
- Zij leeft nog. O hala yaşıyor.
Not: “Leeftijd” kelimesi, Flemenkçede “yaş” anlamına gelir ve iki kelimenin birleşiminden oluşur: “leven” (yaşamak) ve “tijd” (zaman).
15. Kijken – bakmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | leef | leefde | zal leven |
| Jij (sen) | leeft | leefde | zult leven |
| Hij (o) | leeft | leefde | zal leven |
| Wij (biz) | leven | leefden | zullen leven |
| Jullie (siz) | leven | leefden | zullen leven |
| Zij (onlar) | leven | leefden | zullen leven |
Flemenkçede bir şeye “bakmak” anlamında “kijken” fiilini kullanırken, eğer bir nesneye bakıyorsanız, “naar” (yönelme eki) edatını kullanmanız gerekir.
- Ik kijk naar de televisie. Televizyona bakıyorum.
- Zij kijkt naar een foto. O, bir fotoğrafa bakıyor.
16. Zeggen – söylemek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | zeg | zei/zegde | zal zeggen |
| Jij (sen) | zegt | zei/zegde | zult zeggen |
| Hij (o) | zegt | zei/zegde | zal zeggen |
| Wij (biz) | zeggen | zeien/zegden | zullen zeggen |
| Jullie (siz) | zeggen | zeien/zegden | zullen zeggen |
| Zij (onlar) | zeggen | zeien/zegden | zullen zeggen |
Not: Flemenkçede “zeg maar” ifadesi, konuşmacının bir şey ifade ederken tereddüt ettiğini, doğru kelimeyi bulamadığını veya daha açıklayıcı olmak istediğini gösteren yaygın bir ifadedir. İngilizcede “you know”, “like” gibi kelimeler kullanılırken, Türkçede ise “hani”, “yani”, “şey” gibi kelimeler buna örnek olarak verilebilir.
- Hij is, zeg maar, een beetje gek. O, şey, biraz deli.
17. Maken – yapmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | maak | maakte | zal maken |
| Jij (sen) | maakt | maakte | zult maken |
| Hij (o) | maakt | maakte | zal maken |
| Wij (biz) | maken | maakten | zullen maken |
| Jullie (siz) | maken | maakten | zullen maken |
| Zij (onlar) | maken | maakten | zullen maken |
Flemenkçede “maken” fiili sadece “yapmak” anlamına gelmez, aynı zamanda “tamir etmek” anlamında da kullanılabilir.
- Ik maak een taart. Bir pasta yapıyorum.
- Hij maakt zijn fiets. Bisikletini tamir ediyor.
18. Mogen – izinli olmak/yapabilmek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | mag | mocht | zal mogen |
| Jij (sen) | mag | mocht | zult mogen |
| Hij (o) | mag | mocht | zal mogen |
| Wij (biz) | mogen | mochten | zullen mogen |
| Jullie (siz) | mogen | mochten | zullen mogen |
| Zij (onlar) | mogen | mochten | zullen mogen |
Flemenkçede “mogen”, tıpkı “zullen”, “moeten” ve “kunnen” gibi bir modal fiildir. Bu, genellikle başka bir fiilin mastar haliyle kullanıldığı anlamına gelir.
- Wij mogen een ijsje eten. Biz dondurma yiyebiliriz.
- Mag ik naar buiten? Dışarı çıkabilir miyim?
Not: Ayrıca, “mogen” fiili “beğenmek” veya “hoşlanmak” anlamında da kullanılabilir.
- Ik mag jouw hond graag. Köpeğini çok seviyorum.
19. Willen – istemek/dilemek
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | wil | wou/wilde | zal willen |
| Jij (sen) | wilt | wou/wilde | zult willen |
| Hij (o) | wil | wou/wilde | zal willen |
| Wij (biz) | willen | wouden/wilden | zullen willen |
| Jullie (siz) | willen | wouden/wilden | zullen willen |
| Zij (onlar) | willen | wouden/wilden | zullen willen |
Not: Flemenkçede “willen” fiilinin geçmiş zaman formları genellikle “wou” ve “wouden” olarak kullanılır. Ancak, bu formlar daha çok gayri resmi konuşmalarda tercih edilir. Resmi konuşmalarda ise birçok kişi “wilde” ve “wilden” formlarını tercih eder.
20. Zitten – oturmak
| Kişi zamiri | Şimdiki zaman | Geçmiş Zaman | Gelecek Zaman |
| ik (ben) | zit | zat | zal zitten |
| Jij (sen) | zit | zat | zult zitten |
| Hij (o) | zit | zat | zal zitten |
| Wij (biz) | zitten | zaten | zullen zitten |
| Jullie (siz) | zitten | zaten | zullen zitten |
| Zij (onlar) | zitten | zaten | zullen zitten |
Flemenkçede “zitten”, temel olarak “oturmak” anlamına gelse de, aynı zamanda bir şeyin “yerleştirilmiş olması” veya “bir yerde bulunması” anlamında da kullanılabilir.
- Ik zit in de trein. Trendeyim.
- Hij zit naast mij. O, yanımda oturuyor.
Sırada ne var?
Bu blog sayesinde bizimle Hollandaca 20 fiili öğrendiniz, şimdi ise bunları pratiğe dökme zamanı! Bir sonraki Flemenkçe konuşmanızda, göz attığınız bir dergide, dinlediğiniz şarkıda veya izlediğiniz bir filmde öğrendiğiniz fiilleri tespit etmeye çalışın.
Ayrıca, uTalk uygulamasıyla öğrendiğiniz ifadelerin hangilerinde bu önemli fiillerin yer aldığına bakabilirsiniz. Pratik yaparak, umarız ki bu fiilleri günlük kullanımınızda daha rahat bir şekilde kullanabileceksiniz. İyi eğlenceler dileriz! 😊