Romence öğrenmeye başladıysanız bilmeniz gereken konulardan biri de Romence haftanın günlerinin, ayların ve mevsimlerin nasıl söylendiğidir. Bu sayede hem Romence iletişime geçtiğiniz kişilerle plan yapabilecek, hava durumunu okumanızı hem de kelimeleri cümle içerisinde kullanmanızı kolaylaştıracaktır. Bunları ve günün saatlerine atıfta bulunan bir dizi pratik kelimeyi öğrenmek için okumaya devam etmenizi öneririz.
İçindekiler:
- Romence Aylar
- Romence Günler
- Romence Mevsimler
- Ekstra! Romence Zaman İfadeleri
Romanya’nın resmi dili olan Romence/Rumence, Romence dil ailesinde yer alır ve bu sebeple gramer sözcükler ve söz dizimi açısından İspanyolca, Fransızca ve İtalyanca dilleri ile benzerlik taşır. Romencede günümüzde kullanılan yılın tüm ayları aslen Latinceden türetilmiş, Bizans Yunancası ve ilk Slav yazı dili olan Eski Kilise Slavcasından da etkilenerek şu anki kullanım şekline evrilmiştir.
Sizce de İngilizce ve Fransızcaya çok benzemiyor mu?
| Türkçe | İngilizce | Romence |
| Ocak | January | Ianuarie |
| Şubat | February | Februarie |
| Mart | March | Martie |
| Nisan | April | Aprilie |
| Mayıs | May | Mai |
| Haziran | June | Iunie |
| Temmuz | July | Iulie |
| Ağustos | August | August |
| Eylül | September | Septembrie |
| Ekim | October | Oktombrie |
| Kasım | November | Noiembrie |
| Aralık | December | Decembrie |
Romencede yılın aylarını söylemenin aslında iki farklı yolu olduğunu biliyor muydunuz? Tabloda gördüğünüz kelimeler dışında Romencede Latinceden türetilen ve çok daha farklı görünen geleneksel ay isimleri de mevcuttur. Fakat şimdilik diğer kelimelere de burada yer verip kafa karıştırmaya gerek yok. 🙈
Romence Günler
Peki ya haftanın günleri? Eğer biraz Fransızca ya da İtalyanca biliyorsanız, benzerlikleri kolayca fark edebilirsiniz! Her ne kadar blog İspanyolca yazılmış olsada İtalyanca ayların nasıl yazıldığını buradan görebilirsiniz. Bu benzerlik Romencenin yine bir Romen/Latin dili olan İtalyanca ile en yakın akraba olmasından kaynaklanmaktadır.
| Türkçe | Romence |
| Pazartesi | Luni |
| Salı | Marţi |
| Çarşamba | Miercuri |
| Perşembe | Joi |
| Cuma | Vineri |
| Cumartesi | Sâmbătă |
| Pazar | Duminică |
Aylarda olduğu gibi, Romencede haftanın günlerinin çoğu doğrudan Latinceden türetilmiştir:
- Marţi – Latince Martis‘ten
- Miercuri – Latince Mercuriī‘den
- Joi – Latince Lovis/Jovis‘ten (Jovis daha yeni bir yazım şeklidir.)
- Vineri – Latince Veneris‘ten
‘Cumartesi’ anlamına gelen sâmbătă sözcüğü aslında İbraniceden gelmektedir. İbranice שַׁבָּת (shabát) kelimesi ‘Şabat’ anlamına gelir ve haftanın yedinci günü olan ve Yahudilikte bir dinlenme ve ibadet günü olan Yahudi Şabat’ına atıfta bulunur. Antik Yunancaya ise σάββατον (sábbaton) olarak geçmiştir. Romalılar bu terimi Latinceye geçirerek sabbatum, ardından da Halk Latincesinde sambata olarak kullanmışlardır.
Fakat bazı kaynaklar, Romence sâmbătă kelimesinin olası Ana Slavca, Ön Slavca veya Proto-Slavca isimleriyle de bilinen, sǫbota kelimesinden de gelmiş veya etkilenmiş olduğunu öne sürmektedir.
Pazar anlamına gelen Duminică kelimesi de Latince’den gelmektedir ve Dominica kelimesinden türemiştir. Dominica, Geç Latincede ‘güneş tanrısı Sol’un günü’ anlamına gelir.
Romence Mevsimler
Şimdi ise Romencede mevsimler için kullanılan kelimeleri birlikte öğrenelim. Bu yazı Birleşik Krallık’a bahar geldiğinde yazıldı fakat söylemeliyiz ki hala kış gibi hissettiriyor. 🥲 Tahmin ediyoruz ki Türkiye’de hava çok daha sıcaktır.
| Türkçe | Romence |
| İlkbahar | Primăvară |
| Yaz | Vară |
| Sonbahar | Toamnă |
| Kış | Iarnă |
Mevsimler için kullanılan tüm Romence terimler Latinceden türemiştir. İlginç bir şekilde, vară Latince ‘bahar’ anlamına gelen vēr kelimesinden gelmektedir – peki vară ve primăvară arasındaki fark nedir?
Primă, prīma kelimesinden gelir, bu da ‘ilk’ anlamına gelen prīmus kelimesinin bir türevidir. Dolayısıyla, primăvară kelimenin tam anlamıyla ‘ilk bahar’, vară ise ‘bahar’ şeklinde çevrilir.
‘Kış’ için kullanılan terim, iarnă, Latince hībernā‘dan gelir. Bu, kelimenin tam anlamıyla ‘kış zamanı’ anlamına gelen hībernum tempus ifadesinin bir türevidir.
Ekstra! Romence Zaman İfadeleri
Son olarak uTalk Ailesinden Romence öğrenenlere ekstra faydalı kelimeler! Bir olayın ne zaman gerçekleştiğini belirtmek istiyorsanız aşağıda yararlı bulabileceğiniz birkaç terimi daha görebilirsiniz.
| Türkçe | Romence | Notlar |
| Gündüz | Ziua | |
| Gece | Noaptea | |
| Hafta | Săptămâna | |
| Ay | Luna | |
| Yıl | Anul | |
| Evvelki gün | Alaltăieri | alaltă (‘diğer’) + ieri (‘dün’) |
| Dün | İeri | |
| Bugün | Azi | |
| Yarın | Mâine | |
| Öbür gün | Poimâine | poi (‘sonra’ veya ‘daha sonra’ anlamına gelen apoi nin alternatif biçimi) + mâine (‘yarın’) |
| Sabah | Dimineaţa | |
| Öğleden sonra | După-amiaza | după (‘sonra’) + amiaza (‘öğlen’) |
| Akşam | Seara |
Tüm bu terimler, ilk bakışta öyle görünmese de, yine Latince’den türetilmiştir!
Romencede haftanın günlerini, ayları ve mevsimleri nasıl söyleyeceğinizi öğrenmek hoşunuza gitti mi? Geri bildiriminizi bizimle paylaşmayı unutmayın.
Bu yazıdaki tüm Romence kelimeleri uTalk uygulamasındaki ‘Takvim’ konusunda bulabilirsiniz. uTalk ile 60 farklı konuda pratik kelime ve cümleleri doğru telaffuzlarıyla öğrenebilir ve oyunlarla bilginizi test edip pekiştirebilirsiniz. Daha fazla geciktirmeden hemen başlayın.